Er waren eens planten op aarde die wisten hoe ze van vorm konden veranderen

Evolutie creëerde veel verschillende soorten, kiezen wie beter zou aanpassen aan de omgeving. In deze "experimenten" werden soms zeer ongebruikelijke wezens verkregen, die nog steeds veel vragen bij wetenschappers veroorzaken. Rangeomorfs leken bijvoorbeeld uiterlijk op planten, maar ze hadden nog steeds een onbekend kweeksysteem en konden zich heel snel aanpassen aan de omgeving.

Levende varen

Rankomorfen waren een van de eerste niet-microscopische levensvormen op aarde. De afmetingen van dit vreemde dier kunnen variëren van enkele centimeters tot 2 meter. Uiterlijk leken ze meer op een varen dan op een dier: kleinere takken groeiden uit de centrale zachte tak, die zijn vorm herhaalde.

uitzicht: Jennifer Hoyal Cuthill / Universiteit van Cambridge

Rangeomorfen verschenen plotseling meer dan 571 miljoen jaar geleden in de oceanen - ongeveer een miljard jaar na het verschijnen van de eerste eukaryoten met één kamer, maar 30 miljoen jaar vóór de zogenaamde Cambrische explosie, toen veel nieuwe diersoorten onmiddellijk ontstonden. Wat de oorzaak van het verschijnen van rankeomorfen in deze periode is, is nog niet duidelijk.

In de periode van de ediacaria, voorafgaand aan het Cambrium, leefden rankeomorfen in oceaanwateren. Fotosynthese was duidelijk niet beschikbaar voor hen vanwege het gebrek aan zonlicht op een diepte, dus wetenschappers geloven dat rankomorfen voedingsstoffen eruit filterden met behulp van hun bladvormige takken. Hoe ze zich vermenigvuldigden is nog onbekend. Er wordt aangenomen dat ze jonge "scheuten" weggooiden, zoals moderne aardbeien, en soms water met "zaden" bezaaid.

Op één bouillon

Op dat moment leken de oceanen op een bouillon vol met micro-organismen, dus er was voldoende voedsel voor rangeomorfen. Tegenwoordig zou een dier van deze grootte en met een soortgelijk dieet het gewoon niet hebben overleefd: de "bouillon" is veel vloeibaarder geworden. Hetzelfde gebeurde in de Cambrische periode, toen een explosieve toename van het aantal nieuwe organismen leidde tot een vermindering van de beschikbare hoeveelheid voedsel - en de rankomorfen konden de concurrentie niet aan.

Afgebeeld: Versteende Avalofractus abaculus / Bron: Sarah Collins / University of Cambridge

Hoewel ze een zeer interessant mechanisme hadden dat onlangs door wetenschappers is ontdekt: deze dieren konden hun lichaamsgrootte veranderen afhankelijk van de omstandigheden van de oceaan. Met behulp van computertomografie hebben paleontologen fossielen van één soort rangeomorfen gemeten - Avalofractus abaculus, gevonden in Australië, Groot-Brittannië en Newfoundland. De afmetingen varieerden van enkele centimeters tot twee meter.

Een computermodel toonde aan dat de hoeveelheid voedingsstoffen in het lichaam de oorzaak kan zijn van een dergelijk verschil in grootte. Als er veel van waren, zou de rankeomorf het aantal takken kunnen behouden, maar over het algemeen in omvang toenemen. En als voedsel minder werd, nam het dier af en ontwikkelde het een smal lichaam om beter vast te leggen wat er in het water was achtergebleven.